تقسيمات شهرستان

این شهرستان دارای تعداد 3 مرکز شهری (خاش نوک آباد و ایرندگان )، 3 بخش (مرکزی نوک آباد و ایرندگان )، 11 دهستان(مهمترین دهستانهای آن عبارتند از سنگان -نازیل- کارواندر- افضل آباد -کوشه- تمندان -گوهر شهر -ده قلعه و اسکل آباد ) و 799 آبادی دارای سکنه است . فاصله شهر خاش تا مراکز دهستان این شهرستان به ترتیب زیر است:سنگان 56 کیلومتر- نازیل 54 کیلومتر - کارواندر 65 کیلومتر- افضل آباد پشتکوه 45 کیلومتر- کوشه 90 کیلومتر - گوهر شهر مرکز گوهر کوه 38 کیلومتر - ده قلعه مرکز ایرندگان 118 کیلومتر - اسکل آباد 70 کیلو متر.

شرايط اقليمى

آب و هواى شهرستان خاش در تابستان معتدل و در زمستان سرد می باشد. بادهاى غربى مديترانه‏ اى در فصل زمستان موجب ريزش باران پراکنده مى‏شوند. میانگین بارش سالانه در این شهرستان 9/174 میلی متر بوده از ميان شهرستانهاى بلوچستان بيشترين بارندگى را دار د. و متوسط دمای آن از 7 درجه سانتیگراد الی 37 درجه سانتی گراد در تغییر است .بادهای منطقه شامل باد گرو ،نمبی ، ایر باد و گوریچ هستند.

1- باد گررو: این باد از جهت غرب کوههای پنج انگشت در ماههای بهمن و اسفند بیشترین شدت را دارد و توام با سرما می باشد. و در ماههای فروردین بخصوص خرداد و تیر بیشترین صدمه را به کشاورزی وارد می آورد که همراه با شنهای روان می باشد. و در سطح شهر ایجاد طوفان می کند.

2- باد گوریچ: این باد از جهت شمال شرقی و از کوههای مورپیش در فصلهای پاییز و اوائل زمستان می وزد. که توام با سرمای خشک بوده و به کشاورزی لطمه می زند.

3- باد نم بی: بادی است از سمت شمال غرب تفتان توام با گرد و غبارمی وزد.

4- ایر باد : این باد که همان باد موسمی اقیانوس هند است در فصل تابستان می وزد و گاهی بارانهای سیل آسایی به همراه دارد

کوه تفتان یا کوه چهل تن:

کوه تفتان بزرگترین آتفشان نیمه فعال ایران با ارتفاع 4042 متردر فاصله 50 کیلومتری شمال شرق شهر خاش قرار دارد. فعالیت آتشفشانی این کوه از اوایل دوران چهارم زمین شناسی شروع شده و امروزه نیز مقداری گاز از دهانه آن خارج می شود. گدازه های آتش فشانی تفتان بیشتر از نوع متخلخل است که برای تهیه سیمان خاش از آن استفاده می شود سیمان خاش دارای تیپ های مختلف سیمان به همراه سیمان پوزولانی است که از پوزولان تفتان حاصل می شود. وجود مواد متخلخل آتشفشانی در این منطقه باعث جذب آبهای موجود در منطقه و باران می شوند و به طور کلی از اتلاف آب منطقه جلوگیری بعمل می آید. این آبهای جذب شده در دره های اطراف جاری میشوند و طراوت خاصی به منطقه می دهند